حمل و نقل در صنعت گردشگری

سرعت زیاد و صرفه‌جویی در زمان از جذابیت‌های مسافرت هوایی است. حمل و نقل هوایی شامل مسافرت با پرواز های منظم یا برنامه ریزی شده و پروازهای چارتر یا دربستی است. در ایران شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت هواپیمایی ماهان و آسمان و سایر شرکت ها از پرواز های منظم برای انتقال مسافر به داخل و خارج استفاده می کنند. اکثر مراکز استانی مشور دارای فرودگاه دایر و خطوط پرواز هوایی هستند‌. شرکت‌های هواپیمایی با هواپیما های کوچکتر و گاهی به طور خصوصی و دربست به حمل و نقل مسافر و کالا اقدام می کنند. ایران در میان راه اروپای غربی به خاور دور واقع شده است؛ لذا اکثر شرکت های هواپیمایی عضو یاتا ( سازمان حمل و نقل هوایی بین المللی IATA ) به خصوص شرکت های هواپیمایی اروپایی و کشورهای همسایه در تهران فعالیت دارند.

با رشد صنعت حمل و نقل هوایی، وضع قوانین مسیرهای داخلی و بین‌المللی به دلایل متعددی ضروری به نظر می رسید. اولین مقوله یا دلیل وجود این قوانین « مسئله امنیت و سلامت » مسافران بود که شرکت های هواپیمایی را ملزم به داشتن گواهینامه و نظارت بر روند عملکرد می‌کرد. به دلیل این که حمل و نقل هوایی بر روی اقتصاد هر منطقه یا کشور تاثیر بسزایی دارد، دولت ها برای توسعه راه ها و مسیر ها، گام های مهمی بر میدارند؛ تا آنجا که این امر باعث رقابت و تغییر قیمت ها می شود و کاهی دولت ها را مجبور به پرداخت سوبسید نیز می‌کند تا بدین وسیله از سرویس دهی آن خطوط هوایی مطمئن شوند. بنابراین، با توجه به مسائلی که در ادامه می آید، وجود مقرارت و قوانین ترافیک هوایی لازم به نظر می رسید:

• از بعد بین‌المللی، مسیر پرواز های منظم بر اساس توافقنامه هایی برنامه ریزی می شود که بین کشورهای ذیربط منعقد می شود.
• از بعد بین‌المللی، در حال حاضر کرایه حمل و نقل پروازهای منظم در هواپیمایی های آمریکا و اروپا کنترل کمتری دارد. آن ها در دریافت کرایه های خود آزادند؛ با این وجود این، دولت ها هنوز می توانند در جایی که بحث قیمت گذاری مطرح است، دخالت کنند.
• دولت ها پرواز های منظم را، چه داخلی چه خارجی، تایید می کنند. در حال حاضر قوانین کمتر به مقوله مسیر ها، تعداد پرواز ها، ظرفیت و کرایه حمل و نقل می پردازند و بیشتر بر جنبه ایمنی پرواز ها تاکید دارند.

قوانین حمل و نقل هوایی حاصل توافقنامه های بین‌المللی است که در طی چند سال بین کشورها منعقد شده‌اند. قرارداد ۱۹۲۹ ورشو اولیت توافقنامه ای بود که به مسئله حوادث منجر به مرگ یا جراحت مسافران و گم شدن بار آنان با پرداخت ۱۰۰۰۰ هزار دلار غرامت می پرداخت ( بعدها در سال ۱۹۵۵ این مبلغ در دیوان لاهه به ۲۰۰۰۰ هزار دلار رسید ) . در سال ۱۹۴۴، که کنوانسیون شیکاگو برگزار شد، هشت کشور گرد هم آمدند و در مورد توسعه خدمات هوایی بحث کردند و به این توافق رسیدند که خدمات هوایی دارای استاندارد عملیاتی شده و بین کشورها متداول شود.
در این کنوانسیون، همچنین ترتیبات چند جانبه ای بین دولت ها مطرح شد که دولت ها احازه پرواز هواپیما ها بین کشور مطبوع خویش و مقاصد خارجی را صادر کنند. بنابراین، قیمت بلیط ها بر اساس مصوبات سازمان جهانی هواپیمایی یاتا ( IATA ) تنظیم و ثابت می شوند.